عملکرد صحیح و دقیق موتورخانه در یک ساختمان تضمین‌کننده شرایط آسایش حرارتی درون آن است. با توجه به اینکه اجزای مختلف موجود در موتورخانه به‌طور دائمی در حال فعالیت هستند، در اثر گذر زمان بخش‌هایی از عملکرد آن‌ها مختل می‌شود و نیاز به تعمیر و نگهداری پیدا می‌کنند. یکی از این تجهیزات مشعل است که حرارت مورد نیاز دیگ را برای تولید آب گرم تأمین می‌کند. مشعل موتورخانه بسته به اینکه از چه نوع سوختی استفاده می‌کند، ممکن است دچار اختلال‌های گوناگونی در عملکرد شود. در این مقاله قصد داریم مهم‌ترین راه‌هایی که برای تعمیر مشعل موتورخانه وجود دارد را مورد بحث و بررسی قرار دهیم. تا انتها با ما همراه باشید.
مشعل موتورخانه چیست؟
مشعل موتورخانه تجهیزی است که سوخت و هوا در آن با نسبت معینی مخلوط می‌شوند. سپس در اثر جرقه زدن، احتراقی درون مشعل رخ می‌دهد. به این ترتیب انرژی شیمیایی نهفته در سوخت به‌صورت انرژی حرارتی در می‌آید. این انرژی حرارتی به داخل دیگ منتقل می‌شود و به این ترتیب با انتقال حرارت به آب داخل دیگ، آب گرم مورد نیاز سیستم‌های گرمایش ساختمان ایجاد می‌شود. کارکرد یک مشعل در یک پکیج نیز دقیقا مشابه موتورخانه است با این تفاوت که در حجم و اندازه بسیار کمتری این کار را انجام می‌دهد.
مشعل‌های موتورخانه به چند دسته تقسیم می‌شوند؟
دسته‌بندی مشعل‌ها بر اساس نوع سوخت مصرفی آن‌ها صورت می‌گیرد. این نکته مهم در تعمیر مشعل موتورخانه نیز نقش جدی ایفا می‌کند. در حالت کلی سوخت مورد استفاده در مشعل‌ها به دو دسته گاز طبیعی یا گازوئیل تقسیم می‌شود. البته با توجه به مسائل زیست محیطی و همچنین سهولت در دسترسی به گاز طبیعی بخش عمده‌ای از مشعل‌های موتورخانه‌ها از گاز طبیعی استفاده می‌کنند. با ذکر این توضیح ابتدایی مهم در ادامه به بررسی نکات مهم در تعمیر مشعل موتورخانه می‌پردازیم.
10 مورد از مهم‌ترین راه‌های تعمیر مشعل موتورخانه
برای تنظیم عملکرد صحیح مشعل موتورخانه مجموعه‌ای تجهیزات کنترلی روی این تجهیز نصب می‌شود. در کنار آن سایر تجهیزات به کار رفته در ساختمان مشعل نیز در معرض فرسایش هستند. در نتیجه ممکن است مشکلات متعددی در عملکرد مشعل در گذر زمان ایجاد شود. اما خوشبختانه بخش‌های قابل توجهی از مشکلات قابل تعمیر هستند و می‌توان آن‌ها را برطرف نمود. در این قسمت راه‌حل تعمیر مشعل موتورخانه را از 10 جنبه گوناگون بررسی می‌کنیم.
1. حل مشکل اسپری ناکافی سوخت در مشعل
ترکیب سوخت و هوا برای رسیدن به احتراق مطلوب باید با نسبت معینی درون مشعل موتورخانه صورت بگیرد. در غیر این صورت شعله‌ای که از احتراق به دست می‌آید، از کیفیت و کارایی لازم برخوردار نخواهد بود. این مشکل عمدتا در اثر دو عامل ایجاد می‌شود:
- فشار سوخت وارد شده به مشعل افت پیدا کرده است.
- نازلی که وظیفه پاشش سوخت درون مشعل را بر عهده دارد، مسدود شده است.
برای تعمیر مشعل موتورخانه ابتدا باید به سراغ بررسی فشار سوخت وارد شده به درون مشعل برویم. چنانچه مشکل مربوط به این قسمت نبود، باید به سراغ باز کردن مسیر مسدود شده نازل‌ها رفت. با انجام این دو کار معمولا این مشکل برطرف می‌شود و اختلاط سوخت و هوا در وضعیت مطلوبی رخ می‌دهد.
2. حل مشکل فشار پایین گاز در مشعل گازی
گاهی اوقات فشار گازی که درون مشعل وارد می‌شود، افت چشمگیری پیدا می‌کند. این مشکل خیلی سریع تأثیر خود را روی عملکرد مشعل و دیگ می‌گذارد. با توجه به اینکه در مشعل‌های گازوئیلی عمدتا سوخت به صورت جداگانه تأمین می‌شود، مشکل افت فشار در آن‌ها رخ نمی‌دهد و صرفا در مشعل‌های گازی این اختلال به چشم می‌خورد.
عمدتا سه عامل وجود دارد که باعث افت فشار گاز در مشعل می‌شود:
- فشار گاز در شبکه گازرسانی افت می‌کند.
- فیلتر مشعل برای ورود سوخت دچار گرفتگی می‌شود.
- کلید کنترلی تنظیم فشار گاز آسیب دیده است.
تشخیص عامل اصلی در بروز این مشکل به عهده تعمیرکار متخصص است. چنانچه مشکل از شبکه گازرسانی باشد، کاری از دست شما ساخته نیست و صرفا باید در تماس با اداره گاز محل زندگی خود مشکل را گزارش کنید. اما اگر مشکل ناشی از گرفتگی فیلتر باشد، باید نسبت به تمیز کردن ان اقدام کرد. در صورتی که کلید کنترلی معیوب شده باشد، معمولا با تعویض آن مشکل برطرف می‌شود. یا برعکس امکان دارد خام سوزی در مشعل وجود داشته باشد که باعث می شود مقدار گاز بیشتر از اکسیژن بوده و احتراق ناقص صورت گیرد.
3. تعمیر مشعل موتورخانه به دلیل خاموش شدن مشعل در مدت زمان کوتاه
گاهی اوقات در فاصله بسیار کوتاهی پس از روشن شدن مشعل، به‌صورت ناگهانی قطع می‌شود. تعمیر مشعل موتورخانه در این گونه مواقع معمولا دلیل فنی مرتبط با ساختمان مشعل ندارد. چراکه اساسا هنوز مشعل کار نکرده است که مشکلی در آن به وجود بیاید. عمده این مشکل در اثر دو عامل رخ می‌دهد:
- جریان سوخت ورودی به مشعل قطع شده است.
- نشتی درون مشعل موتورخانه رخ داده است.
معمولا اولویت با بررسی مورد اول است. اگر مشکلی در سوخت‌رسانی به مشعل وجود نداشته باشد، باید به سراغ پیدا کردن نشتی در مشعل بود. در ادامه با پیدا کردن نشتی‌های احتمالی و برطرف کردن آن، مشعل به حالت ابتدایی خود برمی‌گردد.
4. تعمیر مشعل موتورخانه ناشی از خاموش شدن‌های مکرر آن
گاهی اوقات نیاز به تعمیر مشعل موتورخانه به دلیل قطعی‌های مکرر آن در طول کار کردن دارید. در این گونه مواقع مشکل قطعا مربوط به ساختمان مشعل و به خصوص تجهیزات کنترلی است که در آن تعبیه شده است. تجربه ثابت کرده است که اختلالات موقت و لحظه‌ای در مشعل موتورخانه عمدتا به سه دلیل رخ می‌دهد:
- شعله مشعل در وضعیت مطلوبی قرار ندارد.
- فاصله الکترودهای جرقه‌زن از هم زیاد است.
- شیر مغناطیسی مشعل به درستی عمل نمی‌کند.
برای تنظیم شعله مشعل باید نسبت سوخت و هوا بار دیگر بازنگری شود. با استفاده از ابزارهای کنترلی که در اختیار دارید، می‌توان نسبت جریان گاز به هوا را تغییر داد تا به شرایط مطلوب دست پیدا کنیم. اما فاصله مطلوب بین الکترودهای جرقه‌زن درون مشعل باید چیزی در حدود 3 تا 5 میلی‌متر باشد. در صورتی که این فاصله افزایش پیدا کند، عملا مشکل ایجاد می‌شود که باید از طریق تنظیم مجدد آن را برطرف نمود. اگر بتوانیم ولتاژ جریان برق متصل به مشعل را نیز افزایش دهیم، تا حد زیادی در برطرف کردن مشکل قطعی‌های مکرر مشعل مفید واقع می‌شود.
اجزای مشعل چیلر جذبی شعله مستقیم
5. رفع مشکل پس زدن شعله مشعل موتورخانه
پس زدن شعل اصطلاح رایجی است که بین متخصصان این حوزه به کار می‌رود. به زبان ساده منظور از پس زدن، عدم شکل گرفتن کامل شعله درون مشعل است. برای تعمیر مشعل موتورخانه در این گونه مواقع دو عامل اساسی وجود دارد که باید در نظر داشته باشیم:
- اختلاط ناکافی سوخت و هوا باعث پس زدن شعله می‌شود.
- سیستم جرقه‌زنی در مشعل مشکل پیدا کرده است.
برای تعمیر مشعل موتورخانه در این حالت نیز باید فرآیند مشابه مورد قبل را در پیش گرفت. ابتدا باید به سراغ ابزارهای کنترلی برای تنظیم مجدد نسبت اختلاط سوخت با هوا رفت. پس از آن نوبت به بررسی مجدد الکترودهای جرقه‌زن و اتصالات آن‌ها می‌رسد. با انجام این دو کار معمولا می‌توان مشکل مشعل را برطرف کرد.
6. تعمیر مشعل موتورخانه به دلیل تولید صدای بیش از حد
فرآیند احتراق درون مشعل به‌صورت طبیعی با تولید میزان معینی آلودگی صوتی همراه است. اما گاهی اوقات شدت این صدا از حد معمول فراتر می‌رود. متأسفانه خیلی از مواقع به این گونه مسائل بی‌توجهی صورت می‌گیرد. اما باید توجه داشت که این صدای خارج از حد معمول نشان‌دهنده ایراد خاصی است که اگر برطرف نشود، باید منتظر عوارض جدی‌تری بود. صدا بیش از حد مشعل به یکی از دلایل زیر رخ می‌دهد:
- یاتاقان‌های موتور مشعل آسیب دیده‌اند.
- موتور در موقعیت درستی نصب نشده است.
- دریچه تنظیم هوا در مشعل اصطلاحا لق می‌خورد.
برای تعمیر مشعل موتورخانه در این گونه مواقع ابتدا باید به سراغ دریچه تنظیم هوا رفت. بعد از آن اگر مشکل برطرف نشد باید حتما جایگاه موتور بررسی شود و در صورت امکان مکان مناسب دیگری برای آن در نظر گرفته شود. در انتها نیز به سراغ تعویض یاتاقان‌های موتور می‌روند.
7. عیب‌یابی مشعل در اثر کار نکردن موتور آن
سیستم‌های کنترلی و همچنین جرقه‌زن در مشعل با استفاده از جریان برق کار می‌کنند. در نتیجه نیاز به یک موتور الکتریکی برای تأمین نیاز این تجهیزات به برق وجود دارد. گاهی اوقات مشعل از همان ابتدا کار نمی‌کند. برای تعمیر مشعل موتورخانه باید حتما موتور به دقت بررسی شود. مشکلاتی که باعث می‌شود موتور کار نکند نیز از چند حالت خارج نیست:
- سیم‌کشی بین موتور و پایه رله قطع شده است.
- اکوستات یا ترموستات به درستی کار نمی‌کند.
- فیوز اصلی برق سوخته است.
- کلید برق دچار مشکل شده است.
- رله خراب شده است.
در صورتی خرابی فیوز، رله، کلید برق و ترموستات خیلی کم پیش می‌آید که بتوان با تعمیر آن‌ها را به حالت اولیه برگرداند. معمولا در صورتی که تشخیص ایراد از هریک از این تجهیزات باشد، نسبت به تعویض و جایگزینی آن اقدام می‌کنند. نباید از بررسی سیم‌کشی‌ها در قسمت مختلف نیز غفلت کرد و باید اتصال آن‌ها را در بخش‌های مختلف مورد ارزیابی قرار داد تا در صورت قطعی مجددا نسبت به وصل کردن آن‌ها اقدام کرد.
8. تعمیر صدای بیش از حد احتراق مشعل موتورخانه
گاهی اوقات در زمانی که عمل احتراق درون مشعل انجام می‌شود، صدای ناگهانی و بسیار شدیدی تولید می‌شود. این مسئله نشان‌دهنده بروز اختلا در عملکرد مشعل است. در این حالت معمولا یکی از مشکلات زیر رخ داده است:
- بدنه دیگ یا دودکش آن بیش از حد کثیف شده است.
- دودکش دیگ دچار گرفتگی شده یا سطح مقطع آن مناسب ظرفیت دیگ نیست.
- نسبت اختلاط هوا و سوخت به درستی صورت نمی‌گیرد.
- بادبزن مشعل کوچک است.
خیلی از مواقع با تمیز کردن دیگ و دودکش مشکل برطرف می‌شود. زمانی نیاز به تعمیر مشعل دودکش است که در محاسبات اولیه برای انتخاب بادبزن و دودکش اشتباه صورت گرفته باشد. در این گونه مواقع با تعویض دودکش و بادبزن مشکل برطرف می‌شود. البته باید حتما سوخت و هوا نیز تنظیم گردد.
انواع شعله
9. تعمیر مشعل موتورخانه ناشی از شکل نگرفتن جرقه در آن
گاهی اوقات موتور کاملا در مدار قرار دارد و فعال است اما باز هم درون مشعل جرقه زده نمی‌شود. چند عامل اصلی ممکن است باعث بروز این مشکل در مشعل شود:
- اتصال الکترودها به هم
- خراب شدن ترانسفورماتور جرقه
- متصل نبودن جرقه‌زن به پایه رله
- کثیفی فیلتر سوخت
- گرفتگی نازل پاشش سوخت
- گرفتگی لوله پمپ مکش هوا به درون مشعل
البته گاهی اوقات مشکل خیلی ساده‌تر از این حرف‌ها است و به دلیل تمام شدن سوخت گازوئیل است که این مشکل ایجاد می‌شود. در غیر این صورت ابتدا باید به سراغ رفع گرفتی فیلتر، نازل پاشش سوخت و لوله متصل به پمپ مکش هوا رفت. بعد از آن نوبت به الکترودهای جرقه‌زن می‌رسد تا در صورت خراب شدن آن‌ها را تعویض کرد یا در صورت چسبیدن به هم آن‌ها را جدا نمود. به این ترتیب می‌توان کار تعمیر مشعل موتورخانه را به انجام رساند.
10. عیب‌یابی مشعل ناشی از ریست شدن مداوم رله آن
رله یک تجهیز الکترونیکی حفاظتی است که برای تضمین سلامت عملکرد مشعل روی آن نصب می‌شود. به‌گونه‌ای مبتنی بر یک برنامه خاص اجازه روشن شدن مشعل در شرایط ایمن را می‌دهد و در مقابل در صورت بروز مشکل نسبت به خاموش کردن مشعل اقدام می‌کند. گاهی اوقات رله به‌صورت مداوم ریست می‌شود و این مسئله عملا باعث می‌شود تا در عملکرد مشعل اختلال ایجاد شود. این اتفاق به سه دلیل رخ می‌دهد:
- میلیه یونیزاسیون کثیف شده یا آسیب دیده است.
- بدنه مشعل به زمین اتصال دارد.
- اتصال فاز و نول به پایه رله جابه‌جا صورت گرفته است.
برای تعمیر مشعل موتورخانه در این حالت ابتدا باید اتصال بدنه مشعل به زمین و همچنین اتصال صحیح فاز و نول را به پایه رله بررسی کرد. در صورتی که بعد از بررسی این موارد مشکل برطرف نشد، معمولا باید به سراغ تعویض رله رفت. در این حالت قطعا مشکل رفع می‌گردد.