پمپ سیرکوله چیست ؟
پمپ سیرکولاتور خطی از گروه پمپهای سانتریفیوژ بوده که در دو نوع پمپ سیرکولاتور بدنه چدن و پمپ سیرکولاتوربدنه استیل ساخته شده و قادر به پمپاژ سیالات تا دمای ۱۰۰-۱۳۰ درجه سانتیگراد می باشند. این نوع پمپ ها غالباً جهت سیرکوله آب مورد استفاده قرار می گیرند.
نکات مهم انتخاب انواع پمپ های سیرکولاتور
بطور کلی کلمه سیرکوله به معنی گردانیدن است و منظور از پمپ سیرکولاتور پمپ هایی است که وظیفه حرکت دادن یا گردانیدن آب سرد یا گرم سیستم های تهویه مطبوع یا حرارت مرکزی ساختمان را از محل تولید تا محل های تبادل حرارت در دستگاه های سرمایش و گرمایش بعهده دارند . پمپ های سیرکولاتور معمولا در ساختمانهای کوچک و متوسط با دور کمتر (و تا حدود ۱۴۵۰ دور در دقیقه) مورد استفاده قرار می گیرند.
به عبارت دیگر پس از تامین آب گرم در دیگ حرارت مرکزی ساختمان و همچنین آب سرد در سیکل تبرید چیلر و سیستم سرمایش ساختمان ، وظیفه حرکت دادن این آب گرم یا آب سرد درلوله ها از محل موتورخانه تا محل های تبادل حرارت مانند رادیاتورها ، فن کویل ها وکویل های هواساز بعهده پمپ های سیرکولاتور می باشد.
پمپ های سیرکولاتور آب سیستم های سرمایش و گرمایش ، در ساختمان های کوچک و متوسط معمولاً دارای انواع خطی و زمینی و دور ۱۴۵۰ بوده و نسبت به پمپ های مشابه آبرسانی دارای توان الکتریکی کمتری می باشند . پمپ های خطی روی لوله همراه با اتصال دنده ای یا فلنجی نصب می گردند و پمپ های زمینی نیز روی شاسی مناسب و تراز شده و روی بولت های دارای لرزه گیر لاستیکی نصب می شوند .
پمپ سیرکولاتورراصولا پمپ های سیرکولاتور فقط برای گردش آب سیستم سرمایش و گرمایش در مدار این تجهیزات مورد استفاده قرار می گیرند ، بنابراین اصطلاحا آب روی پروانه آنها سوار بوده و نیازی به دارابودن توانایی مکش آب از سطوح پایین تر (مانند پمپ های آبیاری و آبرسانی ) ندارند
پارامترهای اصلی انتخاب پمپ سیرکولاتور:
هنگام انتخاب پمپ سیرکولاتور مورد نیاز پروژه علاوه بر تعیین نوع پمپ خطی یا زمینی،محاسبه دقیق میزان دبی و هد پمپ ، نوع اتصال دنده ای یا فلنجی ، قطر دهانه ورودی و خروجی آب ، دور و قدرت موتور ،برند و مدل پمپ سیرکولاتور را نیز انتخاب نمائید.
بطور کلی با تقسیم کیلو کالری هر مقطع از سیستم گرمایش بر عدد ۲۵۰۰ دبی (GPM) یا حجم آب در گردش همان مقطع از سیستم گرمایش (برای محاسبه قطر لوله ها و دبی پمپ سیرکولاتور مورد نیاز) بدست می آید. (گرمایش) Kcal/2500 = BTU/10000 = GPM
همچنین با تقسیم کیلو کالری هر مقطع از سیستم سرمایش بر عدد ۱۲۵۰ دبی (GPM) یا حجم آب در گردش همان مقطع از سیستم سرمایش (برای محاسبه قطر لوله ها و دبی پمپ سیرکولاتور مورد نیاز) بدست می آید. (سرمایش) Kcal / 1250 = BTU /5000 = GPM
یکی از مهم ترین و تعیین کننده ترین عوامل در محاسبه صحیح هد یا فشار مورد نیاز پمپ سیرکولاتور ، توجه به عامل جریان ثقلی و طبیعی آب درون لوله ها ی عمودی سیستم گرمایش و سرمایش ساختمان می باشد. بدین معنی که تنها وظیفه پمپ های سیرکولاتورکه فقط در سیستم های بسته سرمایش و گرمایش مورد استفاده قرار می گیرند ، جبران افت فشار اصطکاکی جریان آب در طول لوله ها ، اتصالات ، شیرآلات و کویل های سیستم سرمایش و گرمایش ساختمان می باشد. بنابراین هد مورد نیاز این پمپ ها معمولاً از هد پمپ آبرسانی همان پروژه بسیار کمتر بوده و این امر باعث کاهش موثر توان و قدرت موتور الکتروپمپ سیرکولاتور مورد نیاز پروژه می گردد.
پمپ سیرکولاتور
همچنین در صورت استفاده از روش طراحی لوله کشی برگشت معکوس (REVERSE) در ساختمانهای متوسط و بزرگ ، امکان دستیابی به کمترین توان و قدرت مورد نیاز پمپ سیرکولاتور و همچنین مناسبترین توزیع یکنواخت جریان آب در لوله کشی سیستم گرمایش و سرمایش ساختمان توسط پمپ های سیرکولاتور تامین می گردد.در هنگام محاسبه هد پمپ برج های خنک کننده نیز با وجود باز بودن بخشی از مسیر آب، بدلیل وجود جریان ثقلی برگشت آب به کندانسور ، باید از همان روش محاسبه هد پمپ های سیرکولاتور استفاده نمود.
توجه : در صورت استفاده از پمپ های سیرکولاتور با دور ۲۹۰۰ در ساختمان های کوچک و متوسط ، صدای لرزش پمپ و جریان شدید آب درون لوله ها موجب سلب آسایش ساکنین ساختمان خواهد گردید.
در صورت عدم تامین فشار یا هد کافی توسط پمپ سیرکولاتور ، آب سرد یا گرم سیستم سرمایش یا گرمایش قادر به عبور از لوله ها و رسیدن به محل رادیاتور، فن کویل یا دیگر دستگاه های سرمایش و گرمایش نخواهد بود و در صورت کافی نبودن حجم یا دبی پمپ مربوطه، حجم آب کافی به دستگاه نخواهد رسید و دستگاه سرمایش و گرمایش مذکور با ظرفیتی کمتر از توان واقعی خود قادر به تامین سرمایش و گرمایش خواهد بود.
همچنین در صورت محاسبه بیش از اندازه هد یا دبی پمپ سیرکولاتور امکان سرریز آب از منبع انبساط باز سیستم گرمایش یا سرمایش در بام ساختمان وجود دارد.
محل نصب پمپ سیرکولاتور :
پمپ های سیرکولاتور معمولا در مسیر برگشت آب مدار سیستم های سرمایش یا گرمایش نصب می گردند به عبارت دیگر در سیستم های گرمایش قبل از دیگ حرارت مرکزی و در سیستم های سرمایش قبل از چیلر قرار می گیرند ، بطوریکه خروجی آب پمپ های سیرکولاتور در سیستم های گرمایش وارد دیگ شده و سپس در رادیاتور ها و فن کویل ها توزیع می گردد و در سیستم های سرمایش خروجی آب پمپ سیرکولاتور وارد اواپراتور چیلر گردیده و سپس به فن کویل ها و کویل هواساز ها وارد می شود .
به منظور برگشت آبگرم مصرفی استفاده نشده در لوله کشی آبگرم ساختمان ، نصب پمپ برگشت آبگرم قبل از منبع کویلی یا دو جداره روی لوله برگشت آبگرم ضروری است.
معمولا پمپ برگشت آبگرم مصرفی به منبع دوجداره یا حتی منبع کویلی موتورخانه ساختمان از نوع پمپ خطی سایز ۱ اینچ یا ۱/۴ ۱ اینچ گراندفوس (GRUNDFOS) ، داب (DAB) و یا برند ویلو (WILO) در نظر گرفته می شود.
توصیه های اجرایی نصب پمپ سیرکولاتور :
طبق استانداردهای توصیه شده مهندسی تاسیسات ، در ساختمانهایی که دارای ۸ واحد یا بیشتر باشند در نظر گرفتن پمپ سیرکولاتور “رزرو” با همان قدرت ، هد و دبی پمپ اصلی الزامی است.
بهتر است با تفکیک عملکرد پمپ سیرکولاتور آبگرم سیستم گرمایش (یا سرمایش) ساختمان با مسیر گردش آبگرم تغذیه دیگ در منبع کویلی ، برای هریک از دو مسیر جهت بهره برداری بهتر در فصول مختلف سال پمپ سیرکولاتور جداگانه ای نصب گردد.
بطور کلی فرمان off- on عملکرد پمپ های سیرکولاتور توسط ترموستات جداری نصب شده روی لوله آب برگشت سیستم گرمایش (یا سرمایش) انجام می پذیرد.
تنظیم دمای ترموستات جداری نصب شده روی خط لوله مکش پمپ سیرکولاتور، معمولا باید حدود ۵ درجه سانتیگراد کمتر از دمای تعیین شده ترموستات مستغرق دیگ آبگرم موتورخانه ساختمان باشد.
نصب صافی (strainer) در لوله مکش کلیه پمپ ها و نصب لرزه گیر در لوله ورودی و خروجی پمپ های سیرکولاتور زمینی ضروری است.
دیاگرام نصب پمپ زمینی سیرکولاتور:
در مسیر لوله آب رفت و برگشت کلیه پمپ ها نصب شیر فلکه دروازه ای همراه با مهره ماسوره (و یا فلنج در سایزهای بزرگتر) بمنظور ایجاد امکان قطع جریان آب درون لوله و خارج کردن پمپ از محل خود جهت انجام تعمیرات احتمالی الزامی میباشد.
اجرای یک مسیر لوله بای پاس (By Pass) برای هر پمپ سیرکولاتور تک مداره با سایز لوله اصلی همراه با شیر فلکه دروازه ای در مسیر آن الزامی است.
بمنظور جلوگیری از بازگشت آب سیستم به سمت پمپ ها ، نصب شیر یکطرفه بصورت افقی در مسیر آب خروجی از پمپ ها الزامی است.
ویژگی های پمپ سیرکولاتور:
- یکی از ویژگی های این نوع ازالکتروپمپ ها کارکرد بسیار کم صدا می باشد.
- این نوع پمپ ها از نیم اینچ تا شش اینچ ساخته می شوند.
- دورموتوراین نوع الکترو پمپ ها ۱۵۰۰ و ۳۰۰۰ دور می باشد.
- جنس بدنه این پمپ ها غالباّ چدن و استیل می باشد و جنس پروانه آنها چدن و استیل و برنج است.
- این نوع پمپ ها دارای مکش منفی نیستند یعنی جهت جابجایی سیال بایستی آن سیال براین نوع پمپها اصطلاحاّ سوار باشد.
- این نوع الکترو پمپ ها در دو نوع تکفاز و سه فاز و تک دور، دودور، سه دور، چهار دور ساخته می شوند.
- این نوع الکتروپمپ ها به جهت مصرف بهینه انرژی دارای رده بندی مصرف A و B می باشند.
- این دسته ازالکتروپمپ ها در دو نوع با واسطه ( کوپلینگ دار) واتاترم یا موتورخشک و بدون واسطه وجود دارند.
پمپ آب گرم:
چنانچه از منبع کوئلی اب گرم ایستاده یا مبدل حرارتی برای تامین آب گرم استفاده می شود لازم است برای سیرکولاسیون آب گرم شوفاژ در آنها از پمپ آب گرم جداگانه ای استفاده شود.
پمپ برگشت آب گرم مصرفی:
پمپ سیرکوله برگشت مطابق نامش آب گرم را داخل لوله ها و مخزن آب گرم به گردش در می آورد تا آب گرم همواره در نزدیک ترین نقطه در دسترس مصرف کننده باشد.
پمپ گردش آب شوفاژ:
از این گونه پمپ ها برای گردش آب گرم در سیستم گرمایش مرکزی و منطقه ای و گردش اب در سیستم های آب گرم خانگی استفاده می شود.
کاربرد پمپ سیرکولاتور خطی:
از الکتروپمپ ها با بدنه و پروانه استیل در صنایع مختلف جهت جابجایی انواع سیالات شیمیایی و سیستم های شستشوی صنعتی استفاده می شود.
- پمپ سیرکوله کردن آب داغ جهت سیستم های تاسیساتی و تهویه مطبوع
- سیستم های شستشوی صنعتی با استفاده از آب داغ
- مناسب برای سیستم های گرمایشی و سرمایشی خانگی و صنعتی
- پمپ سیرکولاتور شوفاژ
- پمپ سیرکولاتور پکیج
دور الکتروموتور الکتروپمپ های مدل FCE4 ۱۴۵۰ و دور الکتروموتور پمپ های مدل ۲۹۰۰ FCE دور در دقیقه می باشد.
روش انتخاب پمپ برگشت آب گرم مصرفی:
در صورتی که طول لوله آب گرم بیش از ۳۰ متر باشد، برای گرم ماندن آب در لوله آب گرم مصرفی و جلوگیری از اتلاف آب، یک لوله برگشت و در صورت نیاز پمپ برای سیرکولاسیون آب گرم در نظر می گیرند.
برای محاسبه دبی و هد پمپ به روش زیر عمل می کنیم:
- طول طولانی ترین مسیر رفت آب گرم مصرفی + طول برگشت + ۵۰ درصد طول را برای افت ها + طول رفت و برگشت.
- بعد نرخ انتقال حرارت بر واحد سطح لوله (لوله های عایق شده = ۳۰ و لوله های غیر عایق = ۵۰ btu/h/ft) را در این طول ضرب می کنیم.
- اختلاف دمای آب گرم رفت و برگشت = ۵ درجه سانتی گراد.
- عدد بدست آمده بر حسب بی تی یو / بر ساعت بر عدد ۵۰۰ = دبی بر حسب گالن بر دقیقه.
- برای محاسبه افت فشار، طول مسیر را بدست آورده، با توجه به دبی بدست آمده قطر لوله مورد نظر را سایز کرده و میزان افت فشار لوله را در طول مسیر ضرب می کنیم مقدار افت فشار شیر اطمینان، گرمکن و لوله تغذیه را به آن اضافه کرده، حاصل افت هد می باشد.
- قطر لوله آب گرم مصرفی باید طوری انتخاب شود که سرعت آب در محدوده ۲ تا ۶ فوت برثانیه باشد.
- در عمل ممکن است دبی پمپ را ۳۰% دبی پمپ اصلی گرفت.معمولا قطر لوله برگشت آب گرم مصرفی را ۲تا ۳ سایز کمتر از لوله رفت میباشد.