ساخت و ترمیم کلکتور موتورخانه

کلکتور موتورخانه از جمله قسمت هایی از موتورخانه هست که ممکن هست در طولانی مدت دچار خرابی شده و نیاز است ساخت کلکتور موتورخانه به صورت مجدد صورت گیرد.

کلکتور یا Collector  کلمه‌ای است که در لغت به معنی جمع‌کننده بوده و چند سالی است که در تأسیسات مکانیکی نیز ورود کرده است. موتورخانه یکی از مهم‌ترین مکان‌های تأسیساتی است که از کلکتور در آن استفاده می‌شود. هدف ساخت کلکتور در توزیع یکسان و جمع‌آوری سیالات بخش‌های مختلف یک ساختمان است. از طرفی بسیاری از ساختمان‌های بزرگ و مرتفع در حال حاضر از موتورخانه برای سیستم گرمایش خود استفاده می‌کنند. ساخت کلکتور موتورخانه در ارتقای کیفیت لوله‌کشی درون موتورخانه نقش کلیدی را ایفا کرده است. در ادامه با ما همراه باشید تا هر آن چیزی که باید در زمینه ساخت کلکتور موتورخانه بدانید را با هم بررسی کنیم.

کلکتور چیست؟

یک سیستم حرارت مرکزی را در نظر بگیرید. همان‌طور که می‌دانید، وظیفه تولید آب گرم مصرفی در موتورخانه بر عهده دیگ بخار است. طبیعی است که آب گرم مصرفی برای استفاده در یک نقطه به کار گرفته نمی‌شود. بلکه باید آن را به چندین بخش تقسیم نمود. اگر چیزی به نام کلکتور وجود نداشته باشید، چه اتفاقی می‌افتد، در عمل اجرای سیستم لوله‌کشی آب گرم مصرفی از دیگ بخار به درون ساختمان با چالش‌های جدی مواجه می‌شود؛ چراکه باید به تعداد مصرف‌کننده‌ها لوله به‌صورت مستقیم به دیگ بخار متصل شود و این کار در عمل امکان‌پذیر نیست. تازه این پایان ماجرا نیست و باید آب برگشتی را نیز که مجدد به دیگ وارد می‌شود را نیز جداگانه در نظر گرفت.

اهمیت ساخت کلکتور موتورخانه در اینجا کاملا معین می‌شود. در هر دیگ بخار یک یا چند کلکتور رفت و کلکتور برگشت (بسته به تعداد مصرف‌کننده در ساختمان) به دیگ متصل می‌شود. وظیفه کلکتور رفت، توزیع آب گرم بین لوله‌های مختلف برای رسیدن به نقاط مصرف است. همچنین کلکتور برگشت نیز، آب برگشتی از نقاط مصرف را جمع‌آوری کرده و مجددا به داخل دیگ برمی‌گرداند. بنابراین نقش کلکتور در یک موتورخانه فوق‌العاده مهم و کلیدی است. بدون وجود این تجهیز عملا امکان اجرای سیستم تأسیسات حرارت مرکزی برای ساختمان‌های مرتفع و بلندمرتبه وجود ندارد.

کلکتور موتورخانه چه نقشی دارد؟

ساختمان کلکتور از یک بدنه اصلی (ورودی) تشکیل شده است که روی سطح آن چندین خروجی با ابعاد و فواصل مشخص تعبیه می‌شود. در نتیجه اگر کلکتور در نقش توزیع آب گرم باشد، ابتدا آب گرم از دیگ بخار وارد ورودی اصلی آن شده و در ادامه آب با فشار مشخص وارد هر یک از لوله‌هایی که به خروجی‌ها متصل است، می‌گردد. دقیقا عکس آنچه اشاره کردیم نیز برای کلکتور برگشتی موضوعیت پیدا می‌کند.

ساخت کلکتور موتورخانه باید مبتنی بر یک استاندارد مشخصی باشد تا عملیات توزیع آب گرم و همچنین جمع‌آوری آب برگشتی به‌سرعت و بدون هیچ‌گونه مشکلی انجام شود. در ادامه در خصوص نحوه ساخت یک کلکتور موتورخانه استاندارد بیشتر توضیح می‌دهیم. معمولا در مسیر کلکتورهای موتورخانه از پمپ دمش یا مکش نیز استفاده می‌شود. این پمپ کمک می‌کند تا جریان آب با سرعت بیشتری درون لوله‌ها برقرار شود. حضور کلکتور نظم و انضباط فوق‌العاده‌ای را در موتورخانه ایفا می‌کند. بدون حضور کلکتورها در موتورخانه عملا نمی‌توان لوله‌کشی‌های پرتعدادی را برای بخش‌های مختلف یک ساختمان انجام داد.

مهم‌ترین مزایای ساخت کلکتور موتورخانه

ساخت کلکتور موتورخانه و استفاده از آن چند مزایای کلیدی را به دنبال دارد که عبارت‌اند از:

1. امکان توزیع یکسان آب گرم مصرفی در بین بخش‌های مختلف یک ساختمان به‌راحتی فراهم می‌شود.
2. صرفه‌جویی قابل توجهی در میزان لوله مصرفی درون موتورخانه صورت می‌گیرد.
3. اتلاف حرارت و افت فشار سیال در جریان انتقال آب گرم به محل مصرف کاهش پیدا می‌کند.
4. سرعت توزیع و جمع‌آوری آب به‌طور قابل توجهی افزایش می‌یابد.
5. در صورت بروز خرابی در هریک از مسیرهای انتقال آب می‌توان به‌راحتی بدون مسدود کردن سایر خطوط لوله اقدامات تعمیری لازم را در دستور کار قرار داد.
6. هزینه نصب و راه‌اندازی لوله‌کشی در موتورخانه‌ها کاهش پیدا می‌کند.
7. امکان نصب کنتور مجزا برای هر یک از مصرف‌کننده‌های آب در ساختمان فراهم می‌شود.
8. امکان کنترل و تغییر فشار آب گرم برای هر یک از مصرف‌کننده‌ها به‌صورت جداگانه میسر می‌شود.
9. عمر لوله‌ها و اتصالات به‌کاررفته در موتورخانه افزایش پیدا می‌کند و به‌طور کلی نرخ استهلاک تجهیزات کم می‌شود.

ساخت کلکتور موتورخانه چگونه انجام می‌شود؟

ساخت کلکتور موتورخانه و نصب آن از چند مرحله مجزا تشکیل شده است که اجرای دقیق هر یک از آن‌ها از اهمیت بسیار زیادی برخوردار است. در این قسمت قصد داریم تا به بررسی هریک از این مراحل بپردازیم.

1. انجام محاسبات مربوط به قطر و طول کلکتور

قبل از شروع به ساخت کلکتور موتورخانه باید محاسبات فنی مربوط به ساخت کلکتور را در دستور کار قرار داد. برای این منظور تکلیف دو پارامتر مهم مشخص شود؛ طول کلکتور و قطر کلکتور.

دو پارامتر فوق تابع مستقیم از قطر انشعاباتی هستند که روی مسیر اصلی در کلکتور تعبیه می‌شود. معمولا قطر انشعاباتی که روی کلکتور در نظر گرفته می‌شود، یکسان هستند. البته این امکان وجود دارد که با توجه به عوامل مختلف و نیاز مصرف‌کننده‌ها قطر برخی از انشعابات بزرگ‌تر از سایرین در نظر گرفته شوند. با ذکر این نکته قطر کلکتور به‌صورت زیر محاسبه می‌شود:

در رابطه فوق Dc برابر قطر کلکتور و D2، D1 و D3 به ترتیب قطر هر یک از از انشعاباتی است که از لوله اصلی گرفته می‌شود. پارمتر بعدی که باید در ساخت کلکتور موتورخانه محاسبه شود، مربوط به تعداد طول لوله اصلی کلکتور است. ملاحظه اساسی در طراحی این لوله رعایت فاصله مناسب بین هر یک از انشعابات است که امکان تعمیر و تعویض را برای هریک از آن‌ها به راحتی فراهم کند. در همین راستا برای محاسبه طول کلکتور باید مراحل زیر را طی کنید:

• تعداد انشعابات را روی کلکتور معین کنید. معمولا بین 5 تا 8 خروجی در حالت استاندارد روی کلکتورها در نظر می‌گیرند.
• اولین انشعاب از سمت راست و آخرین آن ها از سمت راست باید 75 میلی‌متر از دو سر کلکتور فاصله داشته باشند.
• انشعابات به‌صورت یکی در میان بالا و پایین لوله اصلی تعبیه شود.
• بین هر دو انشعابی که در بالا قرار می‌گیرند باید 150 میلی‌متر فاصله وجود داشته باشد. همین فاصله بین هر دو انشعابی که در پایین تعبیه می‌شود نیز باید رعایت شود.

با در نظر گرفتن سه نکته فوق به راحتی می‌توان طول لوله مرکزی کلکتور را نیز روی کاغذ محاسبه نمود. سایر مراحل ساخت کلکتور موتورخانه اجرایی است که در ادامه اشاره می‌کنیم.

2. انتخاب لوله و برش آن

جنس لوله‌هایی که برای ساخت کلکتور موتورخانه استفاده می‌شود از جنس برنج، گالوانیزه، مس یا فولاد سیاه است. البته توصیه می‌شود که از فولاد سیاه برای ساخت کلکتور استفاده شود که بهترین عملکرد را دارد و در عین حال از قیمت مقرون‌به‌صرفه‌ای نیز برخوردار است. در ادامه باید لوله را با توجه به قطر و طولی که در مرحله قبل محاسبه کردید، انتخاب کرده و برش دهید.

3. تعبیه انشعابات مناسب روی لوله

در این مرحله از ساخت کلکتور موتورخانه نوبت تعیین محل انشعابات روی کلکتور است. قطر هر یک از انشعابات و محل قرارگیری آن‌ها را در مرحبه اول تعیین تکلیف کرده‌اید. حال باید با استفاده از خط‌کش، گونیا و گچ محل آن‌ها را به‌صورت دقیق روی لوله مشخص کنید. پس از آن لوله‌هایی را که برای هر یک از انشعابات در نظر گرفته‌اید، باید روی محل علامت زده شده به‌صورت عمودی قرار دهید. دور آن را با استفاده از گچ روی لوله اصلی کلکتور خط بکشید. در ادامه باید با استفاده از تجهیز خاصی به نام سرپیک برش، محل انشعابات را روی کلکتور برش دهید.

4. اتصال انشعابات به لوله کلکتور

در این مرحله از ساخت کلکتور موتورخانه نوبت به اتصال انشعابات به کلکتور می‌رسد. ابتدا باید محل‌های برش داده شده را با استفاده از سوهان برداه‌برداری کنید. پس از ان باید برای اتصال دائمی لوله مورد نظر به کلکتور از جوشکاری استفاده کنید. البته در این مرحله ابتدا با چهار خال جوش اتصال اولیه بین انشعاب و لوله اصلی برقرار می‌شود. در ادامه با استفاده گونیا از تراز بودن و قائمه بودن اتصال اطمینان حاصل می‌شود. پس از آن جوشکاری به‌طور کامل صورت می‌گیرد. معمولا از جوش برق با استفاده از الکترود برای این منظور استفاده می‌شود.

5. تست کلکتور ساخته شده

در این مرحله پس از ساخت کلکتور موتورخانه، باید ابتدا دو سر کلکتور را با استفاده کپ‌ها یا درپوش‌های مناسب مسدود کرد. پس از آن نوبت به تست کلکتور ساخته شده می‌رسد تا از صحت عملکرد آن اطمینان حاصل کنیم. برای این منظور جریان آب را به ورودی کلکتور متصل می‌کنیم. در ادامه تمام انشعاباتی که از لوله مرکزی گرفته‌ایم را مسدود می‌کنیم. پس از آن فشارسنج را روی لوله یکی از انشعابات قرار می‌دهیم. جریان آب را برقرار کرده و فشار را به مرور زمان تا حدود هفت بار افزایش می‌دهیم. در صورتی که نشتی در انشعاب مشاهده شود، باید آب را تخلیه کرده و پس از خشک شدن محل اتصال انشعاب، ابتدا آن را با سنگ فرز تمیز کرد و مجددا جوشکاری را تکرار نمود. این کار باید برای تمام انشعابات تکرار کرد تا از عدم نشتی در ساخت کلکتور موتورخانه اطمینان حاصل کنیم.

کلکتور موتورخانه در کجا نصب می‌شود؟

نکته مهمی که پس از ساخت کلکتور موتورخانه باید در نظر گرفته شود، محل نصب آن درون موتورخانه است. با توجه به اینکه کلکتور باید با دیگ بخار در ارتباط باشد، حتما باید در مجاورت این تجهیز نصب شود. بهترین مکان نیز از نظر تأسیساتی، دیوار پشت دیگ بخار است. نکته مهمی که باید در خصوص محل نصب کلکتور در نظر داشته باشید، این است که تحت هیچ شرایطی نباید در معرض رطوبت اضافی قرار داشته باشد. به عبارت دیگر نباید آب از بیرون روی کلکتور بریزد تا جلوی زنگ زدن آن گرفته شود. سایر نکات مربوط به دسترسی‌هایی است که برای تعمیرات و نگهداری موتورخانه باید منظور شود. کلکتور باید در موقعیت نصب شود که نیروهای تعمیرکار بتوانند به‌راحتی به آن دسترسی داشته باشند و با آزادی عمل کافی اقدام به انجام عملیات تعمیر و نگهداری کنند.

قیمت ساخت کلکتور موتورخانه و نصب آن

قیمت ساخت کلکتور موتورخانه و نصب آن به چند عامل بستگی دارد که عبارت‌اند از:

• جنس لوله مورد استفاده
• تعداد انشعاباتی که روی کلکتور تعبیه می‌شود.
• طول و قطر کلکتور

در کنار سه عامل فوق باید مسئله نصب پمپ را نیز در مسیر کلکتور در نظر گرفت. در صورتی که از پمپ استفاده کنید، باید حتما یک لرزش‌گیر در مسیر کلکتور قرار دهید که لرزش‌های احتمالی ناشی از فعالیت پمپ باعث آسیب رسیدن به اتصالات کلکتور نشود. با در نظر گرفتن این نکات برای اطلاع پیدا کردن از هزینه ساخت کلکتور موتورخانه می‌توانید با همکاران ما در به فیکس تماس حاصل نمایید.

چه نکات مهمی باید در اجرا و ساخت کلکتور موتورخانه در نظر گرفته شود؟

چند نکته مهم در خصوص ساخت کلکتور موتورخانه و اجرای آن وجود دارد که در اینجا به آن‌ها اشاره می‌کنیم.

1. کلکتورها را می‌توان به‌صورت عمودی و افقی نصب کرد. اما توصیه کارشناسان این است که تا جای ممکن کلکتورها به‌طور افقی نصب شوند.
2. در صورتی که کلکتورها وزن بالایی داشته باشند، باید با استفاده از پایه نگهدارنده وزن آن‌ها را کنترل کرد.
3. در ساخت کلکتور موتورخانه باید شیر تخلیه در کف لوله آن‌ها تعبیه کرد تا بتوان به‌راحتی در زمان تعویض یا تعمیر کلکتور از آن برای خارج کردن آب استفاده کرد.
4. تعداد کلکتورهای مورد نیاز در یک موتورخانه وابسته به تعداد واحدهای مصرف‌کننده است. حداقل دو کلکتور در یک موتورخانه مورد نیاز است.

تعمیر کلکتور موتورخانه

تجهیزات تأسیساتی به خصوص تجهیزاتی که در موتورخانه به کار گرفته می‌شوند، باید به‌صورت دوره‌ای مورد بازرسی قرار بگیرند. همچنین گاهی اوقات به دلایل مختلف ممکن است که عملکرد آن‌ها مختلف شود و نیاز به تعمیرات پیدا کنند. برخی از رایج‌ترین مشکلات که پس از ساخت کلکتور موتورخانه و نصب آن ممکن است ایجاد شود، عبارت‌اند از:

• گرفتگی لوله‌ها در اثر ته‌نشین شدن رسوبات
• خوردگی لوله‌ها
• از بین رفتن اتصالات

در چنین شرایطی کلکتور موتورخانه نیاز به تعمیر پیدا می‌کند. خوشبختاته ذات طراحی کلکتورها به‌گونه‌ای است که تعمیر و نگهداری آن‌ها کار چندان دشواری نیست. البته پس از سال‌ها ممکن است میزان استهلاک کلکتور به حدی باشد که با تعمیر مشکل آن برطرف نشود. در چنین شرایطی نیاز به تعویض آن خواهید داشت. کیفیت آب موجود در یک منطقه اهمیت زیادی روی عمر کلکتورها دارد.